اشک بیست و هشتم بلاش پنجم

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 0 منبع : ایران در عهد باستان

پس از درگذشت بلاش چهارم دو پسر او بلاش و اردوان مدعى سلطنت شدند. از مسكوكات اشكانى چنین برمى‏آید كه مدت 18 سال هر دو برادر سلطنت داشته‏اند و ظاهراً اردوان در مغرب و بلاش پنجم در مشرق ایران پادشاهى مى‏كرده است. رومیان از جنگ خانگى استفاده كردند و كاراكالا Caracalla امپراطور جدید روم پسر سوروس كه مى‏خواست مرزهاى روم را از طرف مشرق توسعه دهد در 212 م. آبگار پادشاه خسرون ادس را به دربار روم احضار كرده او را با خانواده‏اش به زندان انداخت و اعلام كرد كه ادس از ایالات روم است، پادشاه ارمنستان چون شنید كه كاراكالا پادشاه ادس را به زندان انداخته سر به شورش برداشت، رومیها سپاهى براى تنبیه ارمنستان فرستادند ولى آن سپاه شكست یافت. پس از آن كاراكالا به فكر حیله‏اى افتاده سفیرى با هدایا به نزد اردوان روان داشت و به بهانه‏ى اتحاد بین روم و پارت دخترش را خواستگارى كرد اردوان بر اثر اصرار امپراطور راضى شد كه دخترش را به او بدهد به شرط آنكه امپراطور، خودش بیاید و زنش را ببرد. كاراكالا با سپاهى گران به ایران رهسپار شد و همه جا مورد استقبال اهالى واقع مى‏شد تا به نزدیك اردوان رسید ولى وقتى كه اردوان بى‏خیال با همراهانش به خرگاه امپراطور درآمد رومیها كه در كمین بودند به اشاره كاراكالا به ایرانیان حمله كردند و تنها اردوان توانست جان به سلامت بدر برد بارى كاراكالا پس از كشتار و غارت از ایران بازگشت. وقتى كه از آدیابن مى‏گذشت كار ننگین دیگرى كرد و آن خراب كردن گورستان شاهان پارت یا به قولى شاهان آدیابن و بیرون آوردن استخوان مردگان ایشان بود! در همان سال یعنى در 217 م. كاراكالا كه عازم تماشاى معبد رب‏النوع ماه در حران بود در راه به دست یولیوس مارسیالیس Julius Martialis یكى از پاسداران خود كشته شد. پس از كاراكالا جانشین او ماكرى‏نوس Macrinus مى‏خواست از جنگ احتراز كند. ولى دیر بود زیرا پارتیها از خیانت كاراكالا و ویران ساختن گورستان اشكانى چنان برآشفته بودند كه جز انتقام گرفتن چیز دیگرى نمى‏خواستند. ماكرینوس عمل زشت كاراكالا را تقبیح كرد و حاضر شد تمام اسیران را پس بدهد به شرط آنكه صلحى برقرار گردد. اردوان پیغام داد كه به این شرایط حاضر است صلح بكند: 1- دولت روم اسیران را پس بدهد 2- شهرهایى را كه كاراكالا خراب كرده از نو بسازد 3- غرامتى از بابت ویران كردن گورهاى اشكانیان بپردازد 4- بین‏النهرین علیا را به ایران پس بدهد. قیصر روم این شرایط را نپذیرفت و باز جنگ شروع شد پس از آن شاه اشكانى تا نصیبین پیش رفت. در این جا جنگ بزرگى روى داد و شكست بر لشگر روم افتاد باز جنگ ادامه داشت تا بالاخره طرفین از جنگ خسته شدند و باز ماكرینوس پیشنهاد صلح كرد و قبول كرد كه اسراى پارتیها را پس بدهد و غنایمى را كه كاراكالا از ایران برده بود رد كند و پنجاه ملیون دینار رومى بپردازد (معادل یك ملیون و نیم لیره طلاى انگلیسى) ولى تخلیه‏ى بعضى از قسمتهاى بین‏النهرین كه از جنگهاى سابق در تصرف رومیها مانده بود به واسطه‏ى انقراض دولت اشكانى صورت نگرفت. انقراض سلسله‏ى اشكانى بر اثر انحطاط و ضعفى كه در دولت اشكانى پیدا شده بود اردشیر پسر بابك بین سالهاى 220 و 226 م. بر اردوان خروج كرد. اردشیر در این هنگام پادشاه دست نشانده‏ى پارس بود. پس از تسخیر كرمان و اصفهان جنگى بین او و اردوان در دشت هرمزد (هرمزدگان) میان بهبهان و شوشتر در كنار رود جراحى روى داد و اردوان در این جنگ كشته شد به قول گوت‏اشمید، اردشیر سر اردوان را زیر لگد انداخته به او توهین بسیار كرد. این شكست، با وجود آنكه قطعى بود باز یكى از پسران اردوان به نام آرتا واسدس (آرتاباذ) خود را شاه پارت خواند و سكه زد كه تاریخ بعضى از آنها از 227 م. است در این هنگام خسرو پادشاه ارمنستان كه با آرتا باذخویشى داشت به یارى او آمد و حتى اردشیر را شكست داد. ولى اردشیر به حیله بر او غالب شد. پس از چند سال اردشر بر همه كشور ایران دست یافت و همه شاهزادگان و بازماندگان خاندان پارت را بكشت و دولت اشكانى پس از 470 سال برافتاد. بیست و هشتمین پادشاه اشكانى (208 یا 216 -209 م.) پسر بلاش چهارم و برادر اردوان است. این پادشاه همیشه با برادر خود اردوان در حال نزاع بود و سرانجام سلطنت نصیب برادر وى گردید.